Na stronach poświęconych językowi HTML Czytelnik znajdzie praktyczne i przyjazne przedstawienie składni dokumentów internetowych - podkreślamy tutaj, że opis dotyczy języka HTML, a nie XHTML, który jest bezpośrednią kontynuacją HTML zatrzymanego w 1999 r. na etapie 4.01. Poradnik kierujemy przede wszystkim do osób, które dopiero zaczynają się uczyć technik webmasterskich lub mają jeszcze skromną i słabo ugruntowaną wiedzę.
Zaletą prezentacji online, w przeglądarce internetowej, jest możność natychmiastowego zilustrowania opisywanych poleceń języka. Najbardziej zaawansowanymi technicznie programami są przeglądarki ze stajni Mozilli (zwłaszcza Firefox), Opera, a także w pewnym stopniu Microsoft Internet Explorer (program Microsoftu jest już jednak w swojej wersji 6 mocno przestarzały - niestety, ma ona w dalszym ciągu największy, choć sukcesywnie malejący, udział w Internecie, a wersja 7 stanowi niewielki postęp), które obsługują w największym zakresie przyjęty standard języka HTML. Należy pamiętać, że niekiedy interpretacja znaczników HTML jest w drobnych szczegółach odmienna w poszczególnych programach.
Czy chcecie wiedzieć, jak w lecie 2006 roku przedstawiało się techniczne wyposażenie komputerów u Was, tysięcy czytelników kursu?
W opisie koncentrujemy się na najnowszej wersji języka - 4.01. Nacisk kładziemy na zalecaną przez specjalistów wersję Strict, która nie dopuszcza stosowania przestarzałych znaczników i stanowi zarazem naturalny pomost do języka XHTML. Wielu webmasterów zaczynających zabawę z językami tworzenia stron przejdzie zapewne kiedyś na XHTML, który w swojej zalecanej postaci może bezpośrednio współpracować z innymi językami wywodzącymi się z języka XML. Oczywiście, można z powodzeniem poprzestać na klasycznym HTML, którego znajomość jest niezbędna niezależnie od tego, jak zaawansowane technicznie strony Czytelnik zechce kiedyś tworzyć. Podkreślamy również mocno rolę języka CSS (kaskadowych arkuszy stylów), który odgrywa w tej chwili fundamentalną rolę w webmasterstwie na każdym szczeblu zaawansowania - mówiąc kolokwialnie, jest obok HTML drugą nogą webmasterstwa. Starsze wersje HTML stworzyły WWW, ale te nowe, łącznie z XHTML, zadecydują o jej kształcie w przyszłości.
Dlaczego akurat HTML 4.01 Strict? Zaszła w nim dość istotna zmiana w podejściu. HTML został "odchudzony" - pozbyto się niepotrzebnych znaczników, a przede wszystkim wielu atrybutów, które służyły wcześniej do pozycjonowania czy formatowania elementów strony. Zostawiono niezbędny szkielet języka, przenosząc całą stronę wizualną do języka CSS. Dzięki temu możemy łatwiej i wygodniej tworzyć, a potem utrzymywać strony internetowe. Wersje Transitional i Frameset języka akceptują starsze polecenia i atrybuty, ale zalecane jest rezygnowanie z nich i przechodzenie na wersję Strict.
W ciągu 10 lat istnienia kursu (publicznie pojawił się 1 czerwca 1996 r., zaś piszę te słowa w sierpniu 2006) w specyfikacjach języków webmasterskich zaszły istotne zmiany, a w ostatnich latach coraz silniej ujawniała się konieczność przestrzegania współczesnych standardów, a więc odejścia od technik ciągle (być może nawet na zawsze) respektowanych przez przeglądarki, tym niemniej hamujących rozwój World Wide Web. Dlatego i w naszym opisie odchodzimy od rozmaitych poleceń typowych dla wcześniejszych etapów rozwoju HTML, dokonując dość gruntownego przestawienia akcentów w kierunku tzw. webmasterstwa semantycznego, gdzie język HTML buduje logiczną strukturę dokumentu (zaś polecenia są stosowane zgodnie z ich naturalnym przeznaczeniem, a nie do rozmaitych sztuczek), natomiast język CSS (kaskadowe arkusze stylów) decyduje o wizualizacji witryny, o sposobie formatowania poszczególnych elementów.
W latach 2004-2006 zmienił się istotnie paradygmat (ogólny wzorzec, model, zbiór zasad) publikowania w Internecie - zaszła wręcz rewolucja. Postęp spowodował, że radykalnie obniżona została techniczna poprzeczka i prawdopodobnie znaczna większość osób zainteresowanych publikowaniem wykorzystuje dzisiaj niewymagające w zasadzie technicznej wiedzy blogi (aktywnych blogów jest dziś w Polsce zapewne kilkaset tysięcy), które z powodzeniem wystarczają do zaprezentowania siebie i swoich przemyśleń - blogi przejęły prawdopodobnie część tych osób, które szukały dla siebie odpowiednich technik publikowania, aczkolwiek przyciągnęły one raczej nowych internautów, zwiększając radykalnie ogólną liczbę tych, którzy uczestniczą aktywnie w rozwoju zasobów WWW. Wiedza o HTML i umiejętność jego praktycznego wykorzystania, nawet w podstawowym zakresie, jest w dalszym ciągu cenną sprawnością i kurs nasz kierujemy do wszystkich tych, którzy chcą mieć znacznie większą kontrolę nad techniczną stroną publikowanych przez siebie treści - zauważ zresztą, że nawet w blogach wiedza o HTML i CSS bywa przydatna, gdy chcesz zmodyfikować postać używanego szablonu czy sformatować ręcznie swój wpis.
Nawet gdy zechcesz w którymś momencie przejść do pisania w języku XHTML, a także poznać język skryptowy po stronie przeglądarki (zwłaszcza JavaScript) i po stronie serwera (szczególnie PHP), opanowany solidnie HTML będzie zawsze służyć jako podstawa Twojej wiedzy i działalności webmasterskiej.
Przez 10 lat kurs wykształcił prawdopodobnie 6-cyfrową liczbę polskich webmasterów i chyba znaczna większość osób interesujących się webmasterstwem zaczynała od mojego kursu - samych ankiet otrzymałem kilkadziesiąt tysięcy (można się domyślać, że jedynie niektórzy goście je wypełniają), a kurs był dostępny nie tylko w Sieci, ale i rozpowszechniany na płytach CD z książkami i czasopismami komputerowymi, w nakładach przekraczających niekiedy jednorazowo 100 tys. egzemplarzy, a więc jego potencjalny zasięg był bardzo duży. Mnóstwo osób zaczynało od tych właśnie zapisków, a potem, własną pracą, osiągało wiedzę znacznie wykraczającą poza podstawy zaprezentowane w kursie.
Celem kursu jest w dalszym ciągu uczenie początkujących i pomaganie średniozaawansowanym webmasterom, gdyż HTML jest niewzruszoną podstawą publikowania w Internecie (pamiętaj, że XHTML jest tylko nieznacznie zmodyfikowanym HTML-em), a co roku do komputerów zasiadają po raz pierwszy dziesiątki, może nawet setki tysięcy kolejnych osób, z których część zainteresuje się technikami webmasterskimi. To do nich przede wszystkim kierowana jest ta praca, a zatem jej podstawową "zasadą organizacyjną" jest prosty i przyjazny opis, stroniący od nadmiernej "uczoności", która odstrasza zwykle początkujących. Mam nadzieję, że kurs będzie im służyć jeszcze przez długie lata.
Wszystkim Czytelnikom zalecamy używanie najnowszych, polskojęzycznych wersji Opery (tzw. wersja International) lub Firefoksa, które poprawnie obsługują nie tylko HTML i CSS, ale i XHTML, respektując współczesne standardy webmasterskie.
© Paweł Wimmer, sierpień 2006
Inne, przydatne źródła wiedzy o języku HTML/XHTML: